De schaduwzijde van het verlichte Duitsland

De schaduwzijde van het verlichte Duitsland

Merlijn Schoonenboom
13/11/19

Merlijn Schoonenboom

Op dezelfde plek waar 30 jaar de Muur liep is een nieuwe grens gekomen; die tussen het goede en het slechte Duitsland. De Oost-Duitser is daarom de enige ‘minderheid’ die in het hedendaagse Duitsland collectief mag worden bespot.

‘Boe!’ De 31-jarige Sandra steekt haar armen in de lucht en kijkt er vervaarlijk bij, alsof ze op een verjaardagspartijtje het spook voor de kleine kinderen speelt.

Eigenlijk verliep tot dan toe alles zoals het altijd gaat als men zich op een feestje aan elkaar voorstelt. We staan in een kringetje, alle vijf met een hapje en een drankje in de hand, op een vrijdagavond op het kennismakingsfeest van mijn nieuwe Bürogemeinschaft. De rest van het gezelschap heeft al keurig verteld waar het vandaan komt. De een komt uit Bielefeld, de ander uit Göttingen, en we knikken allemaal beleefd naar elkaar; deze keurige West-Duitse steden vragen er niet om, om er lang op door te gaan.

Bij de 31-jarige Sandra gaat het anders. Ze lijkt kort te twijfelen, alsof ze naar de juiste manier zoekt ons mede te delen waar ze vandaan komt. Dan zegt ze: ‘Ik kom uit Chemnitz’. Daarna wacht ze kort, krijgt een sardonische twinkeling in haar ogen en werpt ineens haar armen in de lucht.

We lachen met haar mee, natuurlijk. Maar eigenlijk zijn wij het, die ze met haar gebaar bekritiseert. Onze gedeelde werkruimte in hartje Berlijn is speciaal bedoeld voor journalisten; de meesten komen uit Duitsland, anderen uit Nederland, Engeland en Amerika. Iedere journalist zal vol overtuiging de verschillen kunnen noemen van hun media, maar ze hebben toch een kenmerkende overeenkomst: de manier hoe ze over het oosten van Duitsland berichten.