Muren van maatschappelijk onbehagen, muren van het populisme

Muren van maatschappelijk onbehagen, muren van het populisme

René Cuperus
13/11/19

René Cuperus

In onze hyperactieve, globaliserende wereld richt zich een muur op tussen winnaars en verliezers, tussen succesvolle aanpassers en machteloze achterblijvers. De Britse socioloog Anthony Giddens spreekt over de ‘High Opportunity, High Risk Society’. Voor mensen met talent, geld en brutaliteit zijn er meer kansen dan ooit. Voor de overigen zijn er in onze snelle, globale wereld grotere risico’s, onzekerheden en bedreigingen dan vroeger.

Deze Muur van Moderniseringsonbehagen splijt centrum van periferie, jong van oud, hoogopgeleid van laagopgeleid, stad van platteland, jubelgebieden van krimpgebieden. Men zou dit ook de Muur van het Populisme kunnen noemen. Deze Muur symboliseert de pan-Europese opstand van met name lageropgeleiden tegen het wereldbeeld en de beleidskoers van hogeropgeleiden. De gilets jaunes zijn een exponent hiervan. De protesten tegen het afschaffen van Zwarte Piet ook.

Westerse democratieën zijn steeds meer gepolariseerd geraakt. Er is sprake van wat men een populistische breuklijn kan noemen. Een breuklijn die dwars door de westerse samenleving heenloopt: de clash tussen Establishment en non-Establishment. Die breuklijn staat, ten diepste, voor een conflict over de toekomstkoers van onze samenleving. Er is een conflict ontstaan tussen hoogopgeleide bestuurders en lager opgeleide kiezers over de toekomstkoers van de samenleving. De door de bestuurdersdemocratie ingeslagen weg van globalisering, Europeanisering, multiculturalisering, hyperflexibilisering en postindustrialisering is bij aanzienlijke delen van de bevolking op grote tegenstand gestoten. Zie daar de revolte van het populisme.